Σκέψεις για την Ανατολική μας κληρονομιά.
Ένας από τους λόγους που το χριστιανικό κήρυγμα είναι μοναδικό στην ιστορία των θρησκειών, είναι ότι παρέχει ένα κλειδί για την επίλυση του βασικού προβλήματος το οποίο διαλύει τους ανθρώπινους πολιτισμούς μέσα από τη στασιμότητα: όσο περνούν τα χρόνια, οι άνθρωποι όλο και περισσότερο αποκτούν την αίσθηση μιας αυτοδίκαιης ιδιοκτησίας των επιτευγμάτων του πολιτισμού και μία ανάγκη να αυξήσουν μέσω της κοινωνικής αναγνώρισης. Έτσι κατευθύνουν τις προσπάθειές τους στο να αποκτήσουν κύρος μέσα στην κοινωνία και στο να έχουν πρόσβαση εύκολα στα αγαθά της και όχι στο να ανανεώσουν την κοινωνία με νέες ιδέες και να ζήσουν τις ζωές τους χωρίς την ανάγκη του κύρους αλλά με την ανάγκη της δημιουργικότητας.
Φυσικά δεν περιμένει κάποιος από ανθρώπους που εργάζονται σκληρά όλη τη μέρα να κάθονται και να κάνουν δημόσιο διάλογο από το πρωί μέχρι το βράδυ. Θα περίμενε όμως κανείς πολύ μεγαλύτερη ανεξαρτησία γνώμης για παράδειγμα από τους γιατρούς αυτής της χώρας μέσα στην πανδημία, αλλά και παλιότερα και στο παρόν μπροστά σε τέρατα και σημεία που γίνονται στο χώρο της υγείας. Δεν μιλώ για κάποια οξεία αντιπαράθεση αλλά για την έκφραση της ανάγκης να υπάρξουν συστηματικές βελτιώσεις και αλλαγές τόσο θεσμικά όσο και στην ερευνητική μας νοοτροπία.
Είναι εντυπωσιακό λοιπόν το πόσο πολύ ο Ιησούς υπήρξε ευσεβής ως προς τους ανθρώπους όταν δικαίωναν το αξίωμα και όχι ως προς το αξίωμα ως ιδιότητας του ανθρώπου. Είναι επίσης πολύ σημαντική η πρόσκληση για την όσο το δυνατόν πιο ευρεία όρασή του πνεύματος των πραγμάτων και όχι την προσήλωση μόνο στο γράμμα που είναι αναγκαίο για να διαβαστούν. Ο δυτικός κόσμος έχει πολλά να μάθει από τον χριστιανισμό, αν τον διαβάσει ως έκφραση Ελευθερίας, αγάπης για την δημιουργία και προσπάθειας κατανόησης των άλλων. Όπως έγραψε σωστά ο καστοριάδης, η αρχαία ελληνική έννοια της ύβρεως αποτελεί την καλύτερη μετάφραση στη Δύση, αυτού που μεταφράστηκε αρχικά ως αμαρτία. Διότι η ύβρις είναι η υπέρβαση των ορίων από ένα ελεύθερο άτομο, εννοώ αμαρτία είναι μία πράξη ανυπακοής. Η Ύβρις , επίσης προϋποθέτει μετριοφροσύνη κατά την αναζήτηση αυτού του ορίου.
Όμως η αίσθηση της ατέλειας δεν σημαίνει εκμηδένιση, αλλά προσπάθεια ανύψωσης, κάτι επίσης εγγενές στην έννοια άνθρωπος, στα ελληνικά και κατ επέκταση στον δυτικό πολιτισμό, καθώς προέρχεται ίσως από το άνω θρώσκω. Είναι σπάνιο να βρεθούν κλειδιά για τη λύση κεντρικών προβλημάτων κάθε ανθρώπινου πολιτισμού σε μία θρησκεία. Είναι αντιληπτό βέβαια ότι ο χριστιανισμός όπως και άλλες μεγάλες θρησκείες γεννήθηκε σε φάση κάμψης του πολιτιστικού παραδείγματος του περίγυρού του. Όμως η συγκεκριμένη λύση που προτείνεται αποδεικνύεται ιστορικά ότι ήταν πάρα πολύ σωστή: Άλλωστε όταν ο θεός του χριστιανισμού είναι κάποιος στον οποίο ο καθένας μπορεί να πάει να μιλήσει, οι ενδιάμεσες ιεραρχίες που δημιουργήθηκαν και τα δόγματα σχετικά με τη γνώση, θα μπορούσαν μόνο να είναι ανθρώπινες συνεισφορές στην προσπάθειά του προσώπου να κινηθεί μέσα στον κόσμο και να βρει ένα νόημα.
Αυτές οι σκέψεις δεν αφορούν μόνο σε ανθρώπους που πιστεύουν σε μία θρησκεία αλλά και σε ανθρώπους που δεν πιστεύουν σε καμία θρησκεία. Αν η αγάπη είναι ένας τόπος που αλλάζει τον τρόπο λειτουργίας του ανθρώπινου εγκεφάλου και ίσως αυτό που λέμε ανθρώπινη ψυχή, βρισκόμαστε σε αυτόν μάλλον μέσω των πράξεών μας και της στάσης ζωής μας, στο βαθμό που ο καθένας μας μπορεί, και ενδέχεται να αισθανθούμε πλήρεις λόγω αυτής της θέσης, ανεξάρτητα από τις μεταφυσικές μας πεποιθήσεις. Άλλωστε τι νόημα θα είχε η αγάπη και η αισιοδοξία την οποία μπορεί να δώσει σε έναν άνθρωπο, εάν προϋπέθετε οτιδήποτε;
Το τι μπορεί τώρα να συμβεί σε έναν άνθρωπο που θα βυθιστεί σε μία θάλασσα αγάπης μόνον όποιος το έχει πετύχει μπορεί να μας το πει. Άλλωστε όπως έχει γράψει ο Βιτγκενστάιν στο πρώτο του βιβλίου, όλη μας η ανάλυση τελικά σχετίζεται με την απελευθέρωση και ανάδειξη της σχέσης μας με εκείνα που δεν μπορούν να περιγραφούν πλήρως με λέξεις. Με τον αγάπη το πνεύμα την ομορφιά τη μουσική.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου