Ένα εκατομμύριο χρόνια μετά από σήμερα

Ας φανταστούμε ότι ο ανθρώπινος πολιτισμός, επιζεί και εξελίσσεται ένα, δύο, δέκα εκατομμύρια χρόνια από σήμερα. Αναρωτήθηκα συχνά, πόσα εκατομμύρια ανθρώπων, ίσως τότε δισεκατομμύρια, θα έχουν προσφέρει ιδέες και παραδείγματα στην επιστήμη, στην τέχνη και στην κοινωνία. Ποια προοπτική αποκτά τότε η ανάγκη του ανθρώπου για υστεροφημία; Θυμίζει τότε ένα κύμα που γνωρίζει ότι όπως απλώνεται στη θάλασσα, στον ωκεανό, στην ακτή, ακόμη και ένα τεράστιο κύμα, μήκους πολλών μιλίων, έχει φυσικά τη μοναδικότητά του, θα βρεθεί μέσα στην άμμο, στα βράχια, στα άλλα κύματα, και ύστερα, σταδιακά, θα σβήσει μέσα στο χρόνο. Ίσως κάποια κύματα, λίγα κύματα, στην κορυφή άλλων πριν από εκείνα και ανοίγοντας δρόμο για άλλα μετά από εκείνα. να αφήσουν ένα μεγαλύτερο ίχνος. Και εκείνα, έχουν κατόπιν μια θέση μέσα στην ιστορία των επόμενων γεγονότων και όσο ο χρόνος περνά η σημασία τους θα αναδεικνύεται μεν μέσα στο σύνολο πια αλλά και θα αναδύονται νέα, διαρκώς επίκαιρα γεγονότα. Σε ένα, δυο δέκα εκατομμύρια χρόνια λοιπόν από σήμερα, θα έχει πολύ μεγαλύτερη σημασία η σχέση όσων κάνουμε με το σύνολο της ιστορίας, παρά η ανάμνησή τους και η διάρκειά της ανάμνησης τους - θα έχει όμως σημασία το ότι συνέβησαν. Ακόμη και εάν ο χρόνος είναι σχετικός, υπάρχει πάντα μια μοναδικότητα σε κάθε στιγμή της ανθρώπινης ύπαρξης: Από εδώ, ξεκινά κατόπιν μια άλλη συλλογιστική. 

Αν η μοναδικότητα κάθε στιγμής έχει σημασία, προκύπτει απεριόριστη σημασία για κάθε στιγμή, ακόμη και για μια ανάσα ενός μωρού γεννημένου στο Αφγανιστάν τη στιγμή που μία βόμβα σχίζει τον τοίχο της τέντας και κατόπιν διαλύει το σημείο, διακόπτοντας το χρόνο. Το μέτρο εκείνης της στιγμής, παύει να είναι κάθε υστεροφημία, δόξα ή απλά ανάμνηση: Είναι το ίδιο το γεγονός. Και έτσι, κατά ένα παράξενο τρόπο, το στιγμιαίο, το άπειρα μικρό ή και το άπειρα μεγάλο τείνουν προς το απροσμέτρητο και το απερίγραπτο. Και δίνουν στον άνθρωπο μια εντύπωση διάρκειας, σταθερότητας και νοήματος. ακριβώς διότι ισχύουν βαθιά μέσα μας και αποκτούν διαστάσεις απεριόριστες - για το μετρικό μας σύστημα αλλά όχι για τη διαισθητική προσέγγιση με την οποία πολλοί μαθηματικοί αγγίζουν το άπειρο- αλλά όχι μόνον οι μαθηματικοί, όλοι. 

Φυσικά, αυτά δεν αναιρούν τη σημασία της ζωής και της υγείας; όχι. Αποτελούν όμως, για κάποιους τουλάχιστον μια υπαρξιακή σταθερά, ένα καταφύγιο έξω από τις ανησυχίες του χρόνου. Ίσως, αν υπάρξουν αυτά τα δέκα εκατομμύρια χρόνια, ο χρόνος, ίσως και ο χώρος, να μην έχουν πια σημασία για τον άνθρωπο: Μπορεί να ζει πέρα από το χρόνο, αλλά κάθε στιγμή, ίσως ακόμη πιο πολύ κάθε στιγμή, καθώς ελάχιστες στιγμές θα μένουν στη φυσική μνήμη μετά 10.000, 100.000. αναρίθμητα και αναπομνημόνευτα χρόνια ζωής, να έχουν σημασία: σε ένα διαρκές παρόν, ανεμελιάς και ελευθερίας. Μια διαρκή νεότητα, σε επαφή όπως όλη η νεότητα, με το απροσμέτρητο. Και ίσως το απροσμέτρητο, να είναι μια μορφή ανάκτησης μιας αγαθής, χαρούμενης και πλήρους νεότητας, και για όλους εμάς: Η νεότητα, βάζει πιο ψηλά από όλα το όνειρο, το χρόνο που κυλάει σχεδόν σαν να μην υπάρχει. Και είναι ίσως θεραπευτική για την ύπαρξή μας ολόκληρη.

Πίνακας: Masayasu Uchida